“มังคุด” ราชินีผลไม้เพื่อสุขภาพ

เปลือกมังคุดเป็นยา

เปลือกมังคุดมีรสฝาดจากสารแทนนิน รสฝาดนี้เป็นสิ่งบ่งชี้ สรรพคุณยาตามศาสตร์แพทย์แผนไทยคือ ฤทธิ์สมานบาดแผลและรักษาอาการท้องผูก เปลือกมังคุดจึงเป็นหนึ่งในสมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐานที่นำไปใช้รักษาอาการท้องร่วง ท้องเสี่ยเรื้อรัง หรือโรคบิด

โดยนำเปลือกมังคุดแห้งครึ่งผล มาย่างไฟให้เกรียมแล้วฝนกับน้ำปูนใสประมาณครึ่งแก้ว หรือบดเป็นผงแล้วละลายน้ำชาวข้าวหรือน้ำต้มสุก ดื่มทุก 2 ชั่วโมง

นอกจากนี้แพทย์พื้นบ้านยังใช้เปลือกมังคุดแห้งฝนกับน้ำปูนใสเพื่อใช้ทารักษาแผลเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวานอีกด้วย

แต่ก็มีข้อควรระวังคือ ไม่ควรทายาจากผิวมังคุดบริเวณใกล้ดวงตา หรือทาบนเนื้อเยื่ออ่อน ๆ เพราะอาจก่อให้เกิดการระคายเคืองได้ และควรล้างทำความสะอาดให้ดีก่อนนำไปตากทำยา เพื่อขจัดสารเคมีตกค้าง

แพทย์แผนจีนยังมีตำรับยาที่ใช้รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก โดยนำเปลือกมังคุดแห้งบดผงมาผสมกับน้ำมันถั่วลิสงแล้วทาบริเวณที่เป็นแผลอีกด้วย

ปัจจุบันมีการนำเปลือกมังคุดมาใช้ในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางรักษาสิว ผลิตภัณฑ์ลดกลิ่นปาก ยาสมานแผลในช่องปาก และรักษาโรคปริทันต์ เพราะมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและต้านเชื้อแบคทีเรียบางชนิดซึ่งเป็นสาเหตุของปัญหาดังกล่าว

วิจัยเนื้อในมังคุดบำรุงร่างกาย

มีผลงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ระบุว่า เนื้อในของมังคุดมีสารกลุ่มคาเทชินและฟลาโวนอยด์ ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ แม้ปริมาณจะไม่มากเท่าในส่วนของเปลือก แต่ส่วนเนื้อย่อมมีรสชาติดีกว่า

ขณะที่มีข้อมูลจากหนังสือ สารานุกรมสมุนไพรไทย – จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย กล่าวถึงสรรพคุณของเนื้อมังคุด (ในตำราเขียนว่า เนื้อหุ้มเมล็ด) ว่ามีรสหวาน เปรี้ยว เป็นยาเย็น ใช้บำรุงกำลัง บำรุงร่างกาย และที่น่าสนใจคือ ใช้แก้ร้อนในจากการกินทุเรียนมากเกินไปอีกด้วย

อย่างไรก็ดี การบริโภคมังคุดต้องระมัดระวังในกลุ่มของผู้ที่กำลังควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

มังคุดไมได้มีไว้แค่กินสด ๆ แต่ปรุงอาหารได้อร่อย

นำมังคุดสุกมาแกะเอาแต่เนื้อแล้วใส่ลงในถ้วยน้ำปลาพริก นัยว่าอาศัยรสเปรี้ยวอมหวานของผลมังคุดให้ช่วยเติมแต่งรสชาติน้ำปลาพริกให้พิเศษมากขึ้น แล้วจัดขึ้นสำรับพร้อมไข่เต่าทะเลต้ม ซึ่งต้องเป็นคนที่รู้วิธีเท่านั้นจึงจะต้มไข่เต่าทะเลให้สุกได้

กล่าวกันว่าสองสิ่งนี้เป็นของคู่ตุนาหงันที่กินเข้ากันได้เอร็ดอร่อย ทว่าปัจจุบันที่มีกฎหมายกำหนดให้เต่าทะเลเป็นสัตว์อนุรักษ์ จึงไม่สามารถนำไข่เต่ามาบริโภคได้ ถ้าอยากลองลิ้มคงต้องปรับเป็นไข่เป็ดต้มยางมะตูมมากินด้วยกันแทน